Invertapro er på Voss, adressa er Øvre Langhaugen 23.

Invertapro og Larveriet er same organisasjon. Medan Invertapro står for oppdrett av insekt, og å utvikle produkt fôr- og gjødselprodukt, driv Larveriet berre med å utvikle matprodukt.

Insektene bur innandørs i kasser, stabla i høgda. Invertapro har utvikla ein måte for å stabilisere mat utgått på dato og restråstoff frå ulike matprodusentar, og gjere det om til eit trygt og næringsrikt substrat for larvane. Ein robot doserer substratet i insektkassene. Larvane er på sitt mest næringsrike akkurat før dei går gjennom metamorfosen, der dei vert transformert til biller. Det er då me haustar dei, og lar omtrent 95 prosent bli til produkt. Dei siste 5 prosentane vert til biller som skal legga egg for å få nye larvar. I innhaustinga går ein gjennom fleire steg for å separere larvane frå frass som skal bli til gjødsel. Larvane har også eit steg utan mat for å kvitte seg med all resterande frass. Fordi insekta ikkje prøver å halde ein viss kroppstemperatur, er den mest skånsame måten å avlive dei på å fryse dei. Dei vil då berre sakte gå inn i det som kjennes ut som ein vinterdvale. Etter dette blir både larvar og gjødsel prosessert for å lage ferdige produkt.

Det varier med sesong og samarbeid, men dei mest stabile kjeldene er samarbeidet med BIR, som hentar mat utgått på dato frå butikkar og kjøken i nærområdet, i tillegg til restar frå kornproduksjon og møller.

Nei. Alle insekta våre kjem frå klekking og reproduksjon i eigne produksjonslokale.

Me har mjølbille (Tenebrio molitor). Det er ein insektart som finst naturleg i norsk natur, og som ikkje kan fly, så den er grei å halde styr på.

Insektproduksjon er berekraftig på fleire måtar. For det første har insekt ein høg fôrkonverteringsrate. Det vil seie at dei er veldig effektive til å vekse og gjere substrat om til nye, verdifulle protein. For det andre treng dei lite plass, lite vatn, ingen sollys, og kan bli stabla innandørs høgda. Det betyr at ein kan produsere mykje protein utan å bruke matjord. For det tredje kan dei ete nesten kva som helst. I naturen bryt dei ned døde planterestar og liknande, men dei veks fortare med meir næringsrike substrat. Dette opnar for at ein kan utnytte eit hav av tilgjengelege ressursar i dag, og på lengre sikt, når samfunnet kanskje er betre til å utnytte restråstoff, vil larvane kunne utnytte nisjar, som restar frå trevirke eller restar frå dyr (som det i dag ikkje er lov å fôre til andre dyr på grunn av fare for sjukdommar). Ein har til og med funne at larvar frå mjølbille kan ete plastikk! Dette er dessutan det som skil Invertapro frå andre insektprodusentar. Invertapro er spesialistar i å utnytte restråstoff, ved at me har utvikla ein eigen metode for å stabilisere tidlegare næringsmiddel og fôre det til larvane. For det fjerde er produserer me gjødsel av larvelort, så ingen ressursar går til spille i vår produksjon. Til slutt jobbar Invertapro med å etablere ei større industriell symbiose med andre aktørar, som kan gjere vår produksjon og andre næringar endå meir effektiv.

Medan dei aller fleste dyr i prinsippet kan ete insekt, reknar me det som mest eigna for fjørfe, svin og laksefisk. Per i dag er det berre også berre godkjend til desse dyra.

Invertapro er i ferd med å lansere første produkt produsert for kylling og høns. Følg med på https://www.invertapro.com/f%C3%B4r-til-produksjonsdyr Ta kontakt om du vil vere tidleg ute med å teste produktet.

Invertapro jobbar med å utvikle fôr ilag med mellom anna Skretting og Norinsect. Dette prosjektet starta i 2023 og vil ta tre år. Målet for prosjektet er å etablere insekt som fôr i løpet av prosjektperioden. Ta kontakt om du vil teste eller vere med å utvikle produkt.

Insekt vert særleg brukt i fôr til hund, katt og eksotiske kjæledyr som fuglar, fiskar, øgler og amfibia. Invertapro jobbar med å utvikla hundefôr, fordi det er ein stor marknad med potensiale for eit betre alternativ når det kjem til ernæring og berekraft.

Insekt har ein god ernæringsprofil, rikt på protein, vitamin, mineral og sunne feittsyrer. Det kan gi nye smakar og variasjon til hundens diett, og kan spesielt fungere for hundar som har problem med matalergi. Insekt inneheld også fiber, som kan styrke tarmehelsa. Og til slutt er det jo ikkje til å kome utanom at våre insekt har langt mindre klima- og miljøavtrykk enn dei fleste alternativa.

Våre testar tyder definitivt på det. Me testa inklusjon i hundefôr på om lag 20 hundar, og fekk klar preferanse for det med insekt.

Per i dag har me ikkje hundefôr til sal. Følg med på nettsidene.

Bløme er larvelort og restar frå skalet som larvane har vekse ut av. Det er eit unikt organisk universalgjødsel som er naturleg tørt og luktfritt.

BLØME kan brukast som plantenæring til nær sagt alle planter og vekster, både inne og ute. Det inneheld plantenæringsstoffa nitrogen, fosfor og kalium, som er organisk bunde og vert slept laus over tid. Sjølv om ulike planter har ulike behov, vil nesten alle planter ha godt av næring i moderate mengder, og ein kan trygt gjødsle det meste med litt Bløme.

Næringsstoffa i BLØME er organisk bunde – som vil seie at dei ikkje er brote ned til grunnstoffa plantene tek opp. I staden er det næring til mikrolivet i jorda, som først må bryte ned stoffa, før plantene kan ta opp restane frå denne prosessen – så plantene får jamnare tilgang på næring. Dei inneheld karbon, som kan bli bunde i jorda. Dette hjelp til med å halde eit rikt og sundt mikroliv, binde karbon, og hindre jorderosjon. Organisk bunde stoff er også mindre løyselege i vatn, så det reduserer sjansen for at næringa lek vekk ved vatning eller kraftig regn.

Mineralgjødsel er industrielt framstilt, gjerne utvinne i gruver eller dagbrot, før det blir prosessert og ofte blanda til ulike produkt. Desse har næringsstoff som er umiddelbart tilgjengeleg for plantene, men som også løyser seg lett i vatn. Organisk gjødsel er laga av restar frå planter og dyr. Ofte skil ein mellom husdyrgjødsel (møk) og organisk gjødsel, som er prosessert gjødsel. I organisk gjødsel er ofte næringsstoffa bunde i karbon-kjeder, som gjer at mikrolivet i jorda først får næring ved å bryte ned stoffa, før det vert tilgjengeleg for plantene. Organisk gjødsel har fordeler ved å være berekraftige sirkulære næringskjeder, som ikkje utarmar jorda og har mindre avrenning. Dei kan også gi meir karbon til jorda. På den andre sida er dei mindre konsentrerte, dei løyser seg ikkje i vatn, og kan vere litt vanskelegare å blande til eksakte NPK-verdiar.

Ein biostimulant er kort sagt stoff som kan betre plantens vekst og eigenskapar. Det skil seg frå gjødsel, ved at det betrar plantens evne til å ta opp næringsstoff, tole miljøstress og sjukdomar, og generell plantehelse – medan gjødsel gir næringsstoff til planta.

Bløme inneheld kitin, som har påvist effekt med å styrke plantens immunforsvar som gjer den resistent mot sopp og sjukdom. Det kan også styrke planten mot abiotisk stress, og betre næringsopptak og rotvekst. Til slutt stimulerer den til vekst av positive mikroorganismar, som hindrar skadeleg sopp og bakteriar.

Invertapro er starta og bygd for å bidra til ein berekraftig sirkulærøkonomi. Me lagar berekraftige protein frå lokalt matsvinn og restråstoff, og ein heil masse larvelort som fungerer utsøkt som gjødsel og jordbetrar. I motsetning til dei fleste andre organiske gjødsel er larvelort eit naturleg tørt pulver, som gjer at me ikkje må bruka energi på å tørke gjødsla. I tillegg er den godkjend for økologisk dyrking, og inneheld biostimulanten kitin. Det kan bidra til å nå måla i EU om meir økologisk dyrking, hindre jorderosjon og bruke mindre kjemiske sprøytemiddel.

NPK er dei kjemiske teikna for Nitrogen, Fosfor og Kalium. Dette er hovudnæringstoffa til plantene.

BLØME er eit universalgjødsel som er eigna for nær sagt alle planter, både inne og ute. Det kan brukast til både potteplanter, prydplanter, plen, urter og kjøkenhage. Særleg næringskrevjande matvekster kan ha godt av litt ekstra nitrogen. I jord med mykje fosfor kan det vere lurt å ikkje overgjødsle.

Det er ikkje nokon klar fasit på korleis du skal bruke det, men her er nokre tilrådingar: Til urter og potteplanter: Kring ein gong i månaden i vekstsesongen. Her er tre alternative metodar: a) Lag eit par hol i jorda og legg ei teskei BLØME i kvart hol. Dekk til med jord. b) Løys opp to spiseskeier BLØME i éin liter vatn. Klumpar som ikkje løyser seg kan ein spreie ut til slutt. c) Ved utplanting kan ein blande to spiseskeier med éin liter jord. Til kjøkenhage: BLØME er særleg nyttig dersom du har: Næringsfattig jord, næringskrevjande planter, avgrensa tilgang på kompost og planterestar, eller plantehelseproblem frå sopp eller insekt. Bland BLØME inn i jorda ved utplanting. Tilpass mengd etter jordforhold og næringsbehovet til planta. Planter kan både få for lite og for mykje gjødsel. For å betre jordforholda på lengre sikt, er det beste å kombinere tilpassa bruk av BLØME med vekstskifte. Enkelte særleg næringskrevjande grønsakspanter kan ha godt av å tilsette ekstra nitrogen.

Me prøver å halde ei oppdatert oversikt nedst på nettsida https://www.invertapro.com/bl%C3%B8me

Så lenge gjødsla vert oppbevart tørt, og når den er blanda i jord, vil den vere praktisk talt luktfri. Dersom gjødsla vert ståande fuktig, vil nedbrytinga starte, og det kan danne seg ammoniakksalt som har ei karakteristisk, stikkande lukt. Dette får ein når nitrogenholdige organiske stoff bryt ned. Produktet vil framleis fungere fint som gjødsel, og ein vil ikkje merke mykje til lukta så snart ein har blanda det inn i jorda.

Ta kontakt på bloeme@invertapro.com.

God smak, godt for helsa, godt for miljøet. Treng ein fleire grunnar? Invertapro vart starta for å utvikle sirkulærøkonomi. Me tek imot matvarer som er utgått på dato frå butikkar, saman med restprodukt frå matindustri. Så gjer me det om til eit trygt og næringsrikt fôr til larvane, som raskt dannar næringsrike protein og feittsyrer. Dette var hovudgrunnen til at me ville starta med larvar på Voss, men i tillegg ville det jo vore synd om ein ikkje fekk tak i gode, kortreiste insekt i Noreg.

Larvane har ein nøtteaktig smak og ein sprø tekstur.

Larvane blir hausta inn når dei er ca. 8 veker gamle. I løpet av denne tida veks dei frå små, usynlege egg til store, fine larvar.

Larvane våre lever akkurat slik dei trivst best: tett saman, med yndlingsmaten sin og med optimal luftfuktigheit og temperatur. Når me haustar inn larvane vert dei avliva på den mest skånsomme måten, ved å gå i dvale når dei vert frosne ned.

Me mottek mat som er gått ut på dato i dagligvarehandel, i tillegg til restar frå ulike matprodusentar og matindustri. Så går dette gjennom ein prosess for å gjere det til stabilt og varig våtfôr. Dette gir me til larvane som frå før bur i kasser med restar frå kornproduksjon. Slik får me brukt ressursar som elles ville gått til spille – det er sirkulærøkonomi i praksis!

Larvane er født og oppvekse på Voss. Kvar gong me haustar larvar, lèt me ca. 10 prosent av larvane gå vidare til puppestadiet, før dei blir biller. Billene legg egg, som blir nye larvar. Ei hobille legg i snitt ca. 300 egg.

Larvar er heilt i særklasse når det kjem til berekraft, spesielt på grunn av det låge fotavtrykket dei har. Dette er ein av hovedgrunnane til at FN og EU seier larvar er mat for framtida. Samanlikna med 1 kg biff har 1 kg mjølmums berre 8 % så stort fôrbehov, berre 21 % av vatnbehovet, 5 % av arealbehovet og 16 % av drivhusgassutsleppet! I tillegg et larvane ressursar som i dag er ville gått til spille, og oppsirkulerer slik avfall til ein verdifull ressurs. Dessutan er larvane produserte i Noreg, og kortreist mat er ekstra berekraftig.

Definitivt! Både opp gjennom historia, og i verden i dag, er det heilt vanleg å ete insekt. I vesten har me mista våre insektetande tradisjonar, men det betyr ikkje at dei ikkje har vore der. Aristoteles skreiv om det beste tidspunktet for å hauste sikadar – så dei skulle vere så smakfulle som råd. Det romerske aristokratiet fråtsa i billelarvar. I gamaltestamentet i bibelen vert alle oppmoda til å ete grashopper. Elles i verda er insekt utbreidd som matvare i både Latin-Amerika, Afrika og Asia – med lange tradisjonar. Det er anslått at om lag to milliardar menneske har insekt på dietten. Det er over ein ¼ av verdas befolkning. Så insekt er definitivt menneskemat, slik det også er for ei heil rekke andre pattedyr og primatar.

Det er det. Før me lanserte vårt første produkt hadde me eit samarbeidsprosjekt med mattilsynet, for å etablerte rutinar og parameter som sørger for at maten er trygg. På europeisk nivå publiserte EFSA i 2015 sitt studie på risikoar, og fann at desse var tilsvarande produksjon av kjøt og fisk. Dette vart følgd opp av dokumentasjonskrav for å få godkjend ulike insektprodukt som ny mat. Det vert også følgd opp av bransjeorganisasjonen IPIFF, som stadig oppdaterer sin «Guide on Good Hygiene Practices», som både gir gode standarar prosedyrar, og innblikk i korleis unngå risiko, basert på oppdatert forsking og gjeldande reguleringar. Når det er sagt, kan insekt framkalle allergiske reaksjonar hjå enkelte med sjømatallergi, som også er nemnd under.

Å ete insekt kan påverke helsa positivt på fleire måtar. For det første er dei proppfulle av protein! Tørka larvar har 49 % protein. For det andre har det eit høgt innhald av ei rekke gunstige næringstoff, som B12, jern, sink, fiber, viktige aminosyrer, omega-3 og omega-6 og antioksidantar. For det tredje inneheld det eit fiber, kitin, som er prebiotisk, og altså med å oppretthalde ein gunstig bakterieflora i tarmane. Akkurat som plantefiber vert det ikkje fullt ut fordøydd av tarmen, men bidreg like fullt til å oppretthalde god tarmhelse.

Kort sagt er det eit fiber – akkurat som cellulose. Kitin finst i det ytre skalet til insekta, og er i tillegg ein nøkkelkomponent i krepsdyr, blautdyr og sopp. Sjølv om det er eit nokså vanleg stoff, har det ein del fordeler når det kjem til mat. Akkurat som plantefiber (cellulose) vert ikkje kitinet fult ut fordøydd. Likevel har fiber viktige funksjonar i kroppen, og er ikkje noko ein skal unngå . Kitin er dessutan prebiotisk, og med å oppretthalde ein god bakterieflora i tarmane. Kitin har også ein del fordelar i gjødsel, som Invertapro produserer av det som blir igjen frå larveproduksjon.

Ja. Dei som er allergiske mot skaldyr eller midd, kan få allergiske reaksjonar av å ete insekt. Dette er fordi ein ofte reagerer på kitinet, som ein også finn i insekt. Difor merker me alle våre produkt med at nemnde allergikarar kan få reaksjonar.

Me utviklar matprodukt for at dei som vil ete larvar skal få sjansen til det. Difor vil det alltid vere svært tydeleg på emballasjen når eit produkt inneheld larvar. Larvar er eit premium produkt for dei som har lyst å ete det, og ikkje billigare enn andre matingrediensar, så det er ingen som har interesse av å prøve å snike det inn i ingredienslista. Det er heller ikkje eit tilsettingsstoff, så larvane har ikkje E-nummer. Artsnamn blir oppgitt i ingredienslista på både norsk og latin. Per dags dato får ein ikkje tak i insektprodukt i norske daglegvarekjeder.

Det blir opp til kvar enkelt å avgjere, for det er mange ulike grunnar til å vere vegetarianar. Dersom ein til dømes er veggis fordi fordi det er berekraftig, er det ikkje sikkert ein har noko imot å ete larvar. Kortreiste norskproduserte larvar, som et ressursar som elles hadde vorte matavfall, er noko av det mest berekraftige som finst.

Faktisk ikkje – men larvar som menneskemat er det som vekkjar mest nysgjerrigheit, og det er som menneskemat me vil få dei aller største klima- og miljøeffektane. Hovudmarknaden til Invertapro er produksjonsdyr som fjørfe, svin og laksefisk og fôr til kjæledyr. Invertapro og Larveriet er i pilotfase, og jobbar med å utvikle produkt for både menneske, kjæledyr og produksjonsdyr.